Nghiên cứu - Trao đổi
Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh mãi vẹn nguyên giá trị
08:10 | 11/06/2018 1351
Trần Thị Hà - Thứ trưởng Bộ Nội vụ, Trưởng Ban Thi đua,
Khen thưởng TƯ
Ba năm sau khi Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, giữa lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang ở giai đoạn cam go, quyết liệt, ngày 11/6/1948, nhân dịp kỷ niệm 1.000 ngày toàn quốc kháng chiến, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc, chính thức phát động phong trào thi đua yêu nước trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta.
Hưởng ứng lời kêu gọi của Người, toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta đã đoàn kết, chung sức chung lòng, phát huy truyền thống cách mạng anh hùng, tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, vượt qua hy sinh, gian khổ, đem sức người, sức của phục vụ kháng chiến, kiến quốc, đưa đất nước vượt qua muôn vàn khó khăn để “chiến thắng giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm”, giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc. Phong trào thi đua ái quốc đã phát triển sâu rộng trong cả nước, trong mọi tầng lớp nhân dân, tạo động lực và sức mạnh to lớn góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây
dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Trong Lời kêu gọi thi đua ái quốc, Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn toàn thể đồng bào, dù ở cương vị nào, làm công việc gì, đều phải tích cực thi đua yêu nước: “Bổn phận của người dân Việt Nam, bất kỳ sĩ, nông, công, thương, binh, bất kỳ làm việc gì, đều cần phải thi đua nhau: làm cho mau/làm cho tốt/làm cho nhiều. Mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già, trẻ, gái, trai, giàu, nghèo… đều cần phải trở nên một chiến sĩ tranh đấu trên mặt trận: quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa. Thực hiện khẩu hiệu: toàn dân kháng chiến/toàn diện kháng chiến. Cách làm là dựa vào: lực lượng của dân/tinh thần của dân, để gây: hạnh phúc cho dân”(1). Muốn vậy: “Người người thi đua/ngành ngành thi đua/ngày ngày thi đua/ta nhất định thắng/địch nhất định thua”(2). Người nêu rõ: “Các cụ phụ lão thi đua đốc thúc con cháu hăng hái tham gia mọi công việc. Các cháu nhi đồng thi đua học hành và giúp việc người lớn. Đồng bào phú hào thi đua mở mang doanh nghiệp. Đồng bào công nông thi đua sản xuất. Đồng bào trí thức và chuyên môn thi đua sáng tác và phát minh. Nhân viên Chính phủ thi đua tận trung làm việc, phụng sự nhân dân. Bộ đội và dân quân thi đua giết cho nhiều giặc, đoạt cho nhiều súng”.
Ngay sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc, đồng bào, cán bộ, chiến sĩ cả nước đã hưởng ứng sôi nổi với nhiều cá nhân điển hình, tập thể tiêu biểu, ở mọi lứa tuổi, với những phong trào như: thi đua giết giặc lập công, đẩy mạnh tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, hũ gạo nuôi quân, chăm sóc thương bệnh binh… Những phong trào thi đua yêu nước đã trở thành động lực, sức mạnh của toàn dân, góp phần đưa cuộc kháng chiến đến thắng lợi, kiến quốc thành công, như Người viết trong Lời kêu gọi thi đua ái quốc: "Phong trào sôi nổi, thi đua ái quốc sẽ ăn sâu, lan rộng khắp mọi mặt và mọi tầng lớp nhân dân và sẽ giúp dẹp tan mọi khó khăn và mọi âm mưu của địch đến thắng lợi cuối cùng". Không chỉ ra lời kêu gọi mọi người thi đua yêu nước mà Chủ tịch Hồ Chí Minh còn luôn theo dõi và dành sự quan tâm đặc biệt cũng như sự động viên kịp thời đối với phong trào.
Với những ngôn từ giản dị, gần gũi, dễ hiểu, dễ thực hiện, sâu sắc, toàn diện, Lời kêu gọi thi đua ái quốc đã có sức lan tỏa sâu rộng, lôi cuốn mạnh mẽ, thôi thúc mọi người, mọi ngành, mọi cấp cùng thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Theo tư tưởng của Người, thi đua phải thiết thực, gắn với công việc hàng ngày của mỗi người, đem lại lợi ích cho cá nhân, cho cộng đồng và đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Thi đua ái quốc phải có phương hướng đúng và vững… Phải có kế hoạch tỉ mỉ. Kế hoạch ấy phải do từng đơn vị nhỏ, từng gia đình, từng cá nhân bàn bạc kỹ, hiểu biết thấu, vui vẻ làm… Nội dung của kế hoạch phải thiết thực, rõ ràng, đúng mực”. Từng câu, từng chữ trong “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” của Người đã mở đầu cho các phong trào thi đua yêu nước sôi nổi, lan rộng khắp cả nước, góp phần to
lớn vào thắng lợi của cách mạng nước ta.
Trong phiên họp Hội đồng Chính phủ (tháng 10/1948), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: "...Trong cuộc vận động thi đua phải tránh xu hướng "bàn giấy", "công chức hóa", cần phải có sự phối hợp thống nhất trong chương trình thi đua thì thi đua mới có kết quả". Những ngày đón tết, vui xuân, Người vẫn không quên nhắc nhở mọi người, mọi ngành, mọi cấp phải ra sức thi đua với nhau, bởi "Người người thi đua, ngành ngành thi đua, ngày ngày thi đua" thì "Ta nhất định thắng, địch nhất định thua".
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, công tác thi đua không chỉ có "phát" mà nhất thiết phải "động", phải liên tục, nhất là những năm "ta vừa kháng chiến vừa thi đua ái quốc". Tổng kết một năm thực hiện phong trào, Người nói: "Cuộc thi đua nhằm 3 mục đích: Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm. Mặc dù thiếu phương tiện, thiếu kinh nghiệm và bị giặc Pháp tìm mọi cách để phá hoại, ta vẫn thu được nhiều kết quả tốt đẹp sau một năm thi đua". Sau khi tổng kết công tác thi đua, Người nêu lên những vấn đề thi đua nối tiếp rất thực chất, cụ thể như: "Các cụ, các bà thì thi đua tham gia Hội mẹ chiến sĩ... Các cháu thiếu niên thì thi đua tòng quân. Cán bộ trong cơ quan thì thi đua sửa đổi cách làm việc cho hợp lý hơn. Các cháu nhi đồng thì thi đua học tập và giúp mọi người công việc... Mọi người đều thi đua, mọi việc đều có thi đua". Người cũng chỉ ra những khuyết điểm trong công tác thi đua như: "Có nhiều nơi nhân dân mà trước hết là cán bộ chưa hiểu thật rõ ràng ý nghĩa của cuộc thi đua ái quốc... Tưởng lầm rằng thi đua là một việc khác với những việc hàng ngày. Thật ra công việc hàng ngày chính là nền tảng thi đua". Người lấy ví dụ: "Từ trước tới giờ, ta vẫn ăn vẫn mặc, vẫn ở. Nay ta thi đua ăn, ở, mặc cho sạch, cho hợp vệ sinh, cho khỏi ốm đau. Xưa nay ta vẫn làm ruộng. Nay ta thi đua làm đất ruộng cho tốt hơn, sản xuất nhiều hơn. Mọi việc đều thi đua như vậy".
Đặc biệt, Người chỉ rõ thi đua không phải là nhất thời mà phải là trường kỳ, thi đua phải sát với hoàn cảnh, sát với địa phương, không đặt kế hoạch to quá rồi làm không nổi, hoặc lúc đầu thì ồ ạt, ít lâu sau thì đuối sức. Có nơi các đoàn thể, các ngành kế hoạch không ăn khớp với nhau thành thử "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược", hoặc không đúc rút kinh nghiệm để học cái hay, tránh cái dở. Người khẳng định: "Thi đua là phải toàn dân, toàn diện. Trong cái việc thi đua ái quốc, cần phải nêu rõ tinh thần cần, kiệm, liêm, chính...".
Ngày 01/5/1952, tại Đại hội chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu toàn quốc, Người nhấn mạnh “Thi đua là một cách yêu nước thiết thực và tích cực. Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất…”(3). “Thi đua ái quốc nhằm ba mục đích chính: diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm. Tức là làm cho nhân dân no, ấm, biết chữ, làm cho Tổ quốc độc lập, tự do”(4).
Không chỉ phát động các phong trào thi đua, Người còn yêu cầu phải có sơ kết, tổng kết, kịp thời biểu dương, nêu gương, khen thưởng để động viên, khích lệ những người tham gia phong trào: “Sau đợt thi đua, phải thiết thực kiểm tra, tổng kết, phổ biến kinh nghiệm, khen thưởng những người kiểu mẫu, nâng đỡ những người kém cỏi”. Trong bài phát biểu với các chiến sĩ thi đua ngày 03/5/1952, Người đã nói: cán bộ phải thi đua với quần chúng, xung phong làm gương mẫu cho quần chúng để kháng chiến mau thắng lợi, kiến quốc chóng thành công. Người cho rằng, một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền. “Anh hùng, chiến sĩ thi đua đã là người tiên phong trong sản xuất, mà cũng là gương mẫu về đạo đức cách mạng… Các anh hùng và chiến sĩ thi đua cần phải luôn luôn dìu dắt, giúp đỡ những người chung quanh mình cùng tiến bộ. Mọi người đều phải cố gắng tiến kịp các anh hùng, chiến sĩ; anh hùng, chiến sĩ thì cần tiến mãi không ngừng”(5).
Hưởng ứng, thực hiện Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các phong trào thi đua ái quốc đã phát triển rộng khắp các vùng miền và thu hút mọi tầng lớp nhân dân tham gia. Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược các phong trào thi đua như: “Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”, “Bình dân học vụ”, “Hũ gạo kháng chiến”… đã cuốn hút, cổ vũ, động viên đông đảo đồng bào và chiến sĩ cả nước hăng say lao động sản xuất, thực hành tiết kiệm chống giặc đói; thi đua học tập xoá nạn mù chữ, chống giặc dốt và dũng cảm ngoan cường trong chiến đấu diệt giặc ngoại xâm làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy 5 châu, chấn động địa cầu”.
Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, các phong trào thi đua tiếp tục được duy trì và nở rộ trên khắp các lĩnh vực, các vùng, miền trong cả nước, như: “Mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt” ở miền Bắc phong trào thi đua Ấp Bắc giết giặc lập công ở miền Nam; phong trào “Sóng Duyên hải” trong sản xuất công nghiệp; “Gió Đại phong” trong sản xuất nông nghiệp; “Cờ Ba nhất” trong quân đội; “Trống Bắc lý” trong giáo dục; “Thanh niên Ba sẵn sàng”; “Phụ nữ Ba đảm đang”; phong trào “Nghìn việc tốt” của thiếu niên, nhi đồng...
Khẩu hiệu hành động: nhà nhà thi đua, người người thi đua, ngành ngành thi đua, ta nhất định thắng, địch nhất định thua, tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất cả cho tiền tuyến, tất cả cho chiến thắng giặc Mỹ xâm lược đã động viên, cổ vũ, huy động toàn bộ sức người, sức của của hậu phương lớn miền Bắc chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam, khơi dậy sức mạnh tổng hợp toàn dân tộc đoàn kết “đánh cho Mỹ cút, đánh cho nguỵ nhào”, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc, cả nước cùng xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Kế thừa và phát huy truyền thống thi đua ái quốc do Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng, trong 70 năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn xác định thi đua yêu nước là động lực to lớn để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đã
thường xuyên quan tâm, chỉ đạo hoàn thiện chủ trương, chính sách, pháp luật về thi đua, khen thưởng như Chỉ thị số 35-CT/TW ngày 03/6/1998 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác thi đua, khen thưởng trong giai đoạn mới; Chỉ thị số 39/CT-TW ngày 21/5/2004 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân điển hình tiên tiến; Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 7/4/2014 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng; Luật Thi đua, Khen thưởng năm 2003 được Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 26/11/2003 và được sửa đổi vào các năm 2005, 2009 và 2013. Đồng thời chỉ đạo phát động, nhân rộng nhiều phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp như: phong trào thi đua "Lao động giỏi, lao động sáng tạo"; "Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới"; nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi; phụ nữ giỏi việc nước đảm việc nhà; thanh niên tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Công an nhân dân thi đua thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy; “Vì an ninh Tổ quốc”; "thi đua Quyết thắng" trong lực lượng vũ trang; phong trào xóa đói giảm nghèo, thanh niên tình nguyện, tuổi trẻ xung kích; rèn đức luyện tài, con cháu thảo hiền; phong trào xây dựng đời sống văn hóa, gia đình văn hóa… Từ những phong trào này, đã xuất hiện ngày càng nhiều các tập thể, cá nhân anh hùng, chiến sĩ thi đua và các tấm gương điển hình tiên tiến, tiêu biểu cho ý chí vươn lên, tinh thần vượt khó, dám nghĩ, dám làm, phát huy sức mạnh và sức sáng tạo của con người Việt Nam; tạo động lực mạnh mẽ và góp phần thiết thực vào những thành tựu chung to lớn trong công cuộc đổi mới, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Năm 2007, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết định lấy ngày 11/6 hàng năm là Ngày Truyền thống thi đua yêu nước. Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thi đua ái quốc, ngành Thi đua - Khen thưởng tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới:
Một là, tiếp tục tổ chức quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước, Chỉ thị số 34-CT/TW về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng; Chỉ thị sô 18/CT-TTg ngày 19/5/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phát động thi đua thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2016 và Kế hoạch 5 năm (2016-2020) theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Qua đó, nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm, ý thức gương mẫu của cán bộ, đảng viên, công dân trong xây dựng thói quen và ý thức chấp hành nghiêm túc pháp luật về thi đua, khen thưởng; không ngừng nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí và phòng, chống tham nhũng; cống hiến trí, lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Hai là, tiếp tục đổi mới về nội dung và phương thức tổ chức các phong trào thi đua, gắn kết chặt chẽ với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, mục tiêu, chỉ tiêu phát triển
kinh tế - xã hội của đất nước và của từng cơ quan, đơn vị. Phát động các phong trào thi đua thực sự thiết thực, phù hợp nhằm giải quyết các vấn đề cấp thiết của đời sống xã hội. Gắn các phong trào thi đua với việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị. Thông qua các phong trào thi đua phát hiện, biểu dương, tôn vinh các điển hình tiên tiến. Tăng cường kiểm tra khắc phục bệnh thành tích, tính hình thức trong thi đua, khen thưởng. Chuyển trọng tâm thi đua, khen thưởng về cơ sở, người trực tiếp lao động, sản xuất, công tác, chiến đấu, phục vụ chiến đấu.
Ba là, nâng cao vai trò quản lý nhà nước về công tác thi đua, khen thưởng, rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về thi đua, khen thưởng; tiếp tục củng cố tổ chức bộ máy làm công tác thi đua, khen thưởng từ trung ương đến địa phương. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng công khai, minh bạch. Ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý điều hành và tác nghiệp trong hoạt động thi đua, khen thưởng; tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động về các phong trào thi đua yêu nước, công tác khen thưởng, biểu dương người tốt, việc tốt để học tập và nhân rộng.
Ôn lại truyền thống 70 năm qua, chúng ta càng thấy rõ "Lời kêu gọi thi đua ái quốc" của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn mang nhiều ý nghĩa và giá trị thời sự sâu sắc, là động lực tinh thần to lớn, góp thêm sức mạnh cho “người người thi đua, ngành ngành thi đua, nhà nhà thi đua”, phấn đấu, nỗ lực nhiều hơn nữa để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào thi đua yêu nước sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, rộng khắp trong mọi tầng lớp nhân dân, góp phần tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế./.
------------------------------------
Ghi chú:
(1),(2) Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H.2002, tr.419, tr.557.
(3),(4) Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 6, tr.473, tr.236.
(5) Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 9, tr.200.
Tài liệu tham khảo:
1. Chủ tịch Hồ Chí Minh với phong trào thi đua yêu nước, Nxb CTQG, H.2008.
2. Ban Thi, đua Khen thưởng Trung ương, Tập bài giảng: Tập huấn nghiệp vụ thi đua, khen thưởng, 2009.
3. Ban Thi đua, Khen thưởng Trung ương - Văn phòng Trung ương Đảng: Đảng, Bác Hồ với thi đua yêu nước và công tác khen thưởng, Nxb Lý luận chính trị, H.2008.
4. Bộ Chính trị, Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 21/5/2004 về tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, phát hiện, bồi dưỡng, tổng kết và nhân điển hình tiên tiến.
Lưu Thị Tươi (sưu tầm)
Bài viết đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nước (tcnn.vn)
Các bản tin trước:
08:07 | 11/06/2018 771
11:04 | 05/06/2018 1409
08:25 | 25/05/2018 700
08:13 | 18/05/2018 734
Các bản tin tiếp theo:
10:31 | 18/06/2018 793
16:39 | 26/06/2018 1056
15:12 | 29/06/2018 12806
21:47 | 01/07/2018 677