Bài viết chuyên đề
Ngày Nhà giáo - đôi điều suy nghĩ
09:04 | 25/06/2014 1635
1- Tháng 8 năm 1954, do sáng kiến của Công đoàn Quốc tế, tổ chức Công đoàn của các nhà giáo tiến bộ trên thế giới đã nhất trí thông qua bản “Hiến chương các Nhà giáo” với các nội dung cơ bản: Một là, đấu tranh chống lại mọi quan điểm và phương pháp giáo dục lạc hậu, phản động, phản dân chủ, phản khoa học nhằm xây dựng một nền giáo dục tiến bộ, dân chủ, khoa học phát triển mọi khả năng của thanh niên để giáo dục lòng yêu nước chân chính, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, yêu chân lý, yêu hòa bình và xây dựng tình hữu nghị giữa các dân tộc; Hai là, đấu tranh thủ tiêu các chế độ bạc đãi nghề dạy học và những người làm nghề dạy học, bảo vệ quyền lợi chính đáng của các nhà giáo, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, cải thiện điều kiện giảng dạy, nâng cao địa vị xã hội và nghề nghiệp của các nhà giáo; Ba là, quy định một số điều đối với các nhà giáo (tôn trọng nhân cách học sinh, sinh viên, phát triển tài năng của các em, có ý thức giáo dục trong khi giảng dạy nhằm mục đích thường xuyên rèn luyện đạo đức con người và công dân trong tương lai), đặc biệt nêu cao nghề dạy học và người dạy học… (Điều 1).
Để thực hiện sự thống nhất và đẩy mạnh cuộc đấu tranh của các nhà giáo, hội nghị quốc tế các nhà giáo họp lần thứ 2 từ ngày 21 đến ngày 30 tháng 8 năm 1957 tại thủ đô Vacsava (Ba Lan) có 57 nước tham dự đã quyết định lấy ngày 20 tháng 11 làm ngày kỷ niệm và tuyên truyền rộng rãi cho bản “Hiến chương các nhà giáo”.
Đối với nước ta, để phát huy truyền thống của nhân dân ta là luôn luôn tôn trọng, quý mến thầy giáo và cô giáo, ngày 28-9-1982 Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành quyết định số 167/1982/QĐ-HĐBT về “Ngày Nhà giáo Việt Nam” với các nội dung cơ bản: Một là từ nay, hằng năm lấy ngày 20 tháng 11 là ngày Nhà giáo Việt Nam; hai là, đề cập đến trách nhiệm của các cấp, các ngành, các địa phương đối với sự nghiệp giáo dục và đối với đội ngũ nhà giáo, nhất là đối với truyền thống “ tôn sư trọng đạo” tốt đẹp của dân tộc ta.
2- Nói đến Giáo dục - Đào tạo trước hết phải nói đến vai trò của người Thầy. Từ xưa đến nay ở mọi thời đại, việc xác định vai trò của Giáo dục - Đào tạo, vai trò của người thầy luôn là vấn đề tối cần thiết để đảm bảo sự trường tồn và phát triển của quốc gia dân tộc. Cũng vì lẽ đó, mà Khổng Tử (551 – 479 TCN) – tức sinh ra cách đây 2563 năm, sau khi Chu Du khắp chốn đã khẳng định đại ý: Xã hội đối xử với người Thầy như thế nào thì bộ mặt của nó sẽ như thế ấy.
Nhận thức rõ vai trò của giáo dục đối với sự ổn định chính trị- xã hội, phục hưng đất nước, ngay từ thế kỷ thứ XI- khi thế giới chưa biết được nước Mỹ là nước nào trên thế giới thì nước đại Việt ta - thời nhà Lý, đã tổ chức kỳ thi “Mính Kinh bác học” vào năm 1075. Đây không phải là kỳ thi chọn người làm quan mà chọn người làm thầy. Ở thế kỷ XV, dưới thời vua Lê Thánh Tông - là thời kỳ phát triển rực rỡ nhất của các khoa thi, chính nhà vua đã tổ chức văn bia Tiến sĩ, dựng lại Văn Miếu để khắc tên những người đổ đạt cao. Ba thế kỷ sau, Ngô Thì Nhầm cho rằng “ Dựng nước lấy dạy học làm đầu”.
Đến nay, tuy quan niệm “ tam cương” có tầng bậc “ Quân – sư – phụ ” không phải ai cũng thừa nhận, song chẳng ai có thể phủ nhận truyền thống “ tôn sư trọng đạo” cao quý vốn đã ăn sâu vào tâm khãm của con người Việt Nam qua bao thế hệ. Dân gian bao đời nay vẫn nói “ không thầy đố mày làm nên”. Bác Hồ - bậc thầy vĩ đại đã gọi nghề dạy học là nghề cao quý để khẳng định vai trò của người Thầy trong sự nghiệp nâng cao dân trí , đào tạo nhân tài. Cống hiến của người thầy là to lớn trong công cuộc phát triển đất nước. đặc biệt là ở thời hiện đại - thời mà trình độ dân trí là thước đo sức mạnh của các quốc gia. Lê Quý Đôn - nhà bác học của dân tộc Việt Nam, sinh ra cách đây 286 năm (ông sinh vào năm 1726) đã tiên đoán một cách rất chính xác rằng: “Phi trí bất hưng” .
Xa hơn nữa, Quản Trọng – Thừa tướng nước Tề (cũng là một nhà chính trị, tư tưởng lớn) thời Xuân Thu (Trung Quốc) khẳng định: “Nhất thụ bách hoạch giả, nhân dã …” mà Bác Hồ dẫn ra một cách dễ hiểu: “Vì lợi ích trăm năm phải trồng người ” để nói về tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục và đào tạo, qua đó bác Hồ muốn nhắc nhở mọi người dành cho người làm nghề dạy học những tình cảm tốt đẹp và một chỗ đứng xứng đáng với sứ mệnh cao quý của họ - sứ mệnh là chiếc máy cái tạo ra những bậc hiền tài - là vốn quý của đất nước, đúng như lời của Thân Nhân Trung – một học giả thời Lê khẳng định “ Hiền tài là nguyên khí của Quốc gia, nguyên khí thịnh thì đất nước mạnh và ngày càng vươn xa; nguyên khí suy thì đất nước yếu và ngày càng xuống thấp”. Vì lẽ đó , sẽ rất không may cho một đất nước (từng địa phương cũng vậy) nếu như người lãnh đạo : Một là, không phát hiện ra được người tài; hai là, phát hiện ra người tài mà không dùng; ba là, dùng người tài mà không tin. Cái tài trác tuyệt của Lưu Bị là đã dùng được cái tài của Gia Cát.
Hồ Chí Minh, lãnh tụ kính yêu của dân tộc, cũng chính là thầy giáo Nguyễn Tất Thành , người thầy lớn của Đảng và của nhân dân ta cách đây hơn nữa thế kỷ đã nói “ Nước nhà cần phải kiến thiết, kiến thiết cần phải có nhân tài ”. Người còn khẳng định “ Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu ”.
Tự hào mà nói rằng người dân Đà Nẵng thật hạnh phúc bởi có được những người lãnh đạo sớm có chính sásh để thu hút người tài.
3- Đồng hành cùng dân tộc trong cuộc trường chinh vĩ đại đưa đất nước phát triển , nở hoa từ đói nghèo lạc hậu, xiềng xích lầm than… có công lao rất lớn của các thế hệ nhà giáo. Lớp lớp các thế hệ nhà giáo đã đóng góp vào việc giáo hóa, mở mang trí thức, chung tay xây dựng nền học vấn nước nhà, hun đúc nên truyền thống hiếu học của dân tộc. Công lao ấy đi vào tâm thức mọi người . Là người Việt Nam ai cũng tâm niệm “ Công cha, nghĩa mẹ, ơn thầy”.
Trong dòng chảy chung đó của lịch sử, hàng năm cứ đến ngày Nhà Giáo Việt Nam, cả dân tộc như bước vào ngày hội lớn – ngày hội vinh danh nghề dạy học và người dạy học. Người Việt Nam luôn khắc ghi chân dung những người thầy cao quý như: Chu Văn An, Lê Quý Đôn, Cao Bá Quát, Đỗ Chiểu, Nguyễn Tất Thành, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Dương Quảng Hàm, Đặng Thai Mai, Nguyễn Lân, Tạ Quang Bửu…
Làm sao có thể tính được công lao của các thế hệ Nhà Giáo trong dòng chảy của đất nước và dân tộc là bao nhiêu; làm sao có thể diễn tả được hết tấm lòng cao thượng, cái hồn trong sáng, cái chất thanh cao, cái khí phách không bao giờ bị chuyển lay cám dỗ của các tấm gương Nhà Giáo tiền bối sáng ngời.
Với mỗi chúng ta, trong hành trang mang theo trên bước đường đời, trên bước đường công danh, sự nghiệp đều có dấu ấn của những người Thầy, người Cô thân thương, kính trọng. Dù cuộc sống vẫn còn không ít chuyện lo toan, trăn trở, song lòng yêu nghề luôn thôi thúc để người Thầy mãi miệt mài cùng trang sách, lấy việc dạy chữ, dạy đạo làm người làm lẽ sống.
Thâm thúy thay, ngôn ngữ Việt Nam phát họa cái đạo làm thầy qua từ “ dạy - học” – dạy luôn gắn kết, luôn song hành với học. Quả vậy, một nhà giáo chân chính luôn dành trọn trái tim cho nghề và dành trọn cả một đời để gạn đục khởi trong. Ginô-Vicp – nhà giáo dục học Liên Xô cũ rất chí lý khi cho rằng “ để cung cấp cho người học một hạt nhỏ hào quang kiến thức, người thầy giáo đã phải uống cạn một bể cả ánh sáng”. Chính vì thế mỗi thầy giáo, cô giáo luôn tâm niệm rằng dạy để học và học cả đời để dạy cho tốt.
Nhà giáo được vinh danh là “ kỹ sư tâm hồn” , nghề dạy học được vinh danh là “nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý ”.Tôn vinh người thầy đã trở thành đạo lý, thành tình cảm tự nhiên của mỗi người chúng ta.
Bao đời nay và thời nay cũng thế, đặt ở vị trí được quý trọng và quan trọng như vậy, nhưng với người thầy, họ chẳng đòi hỏi gì lớn lao buộc xã hội phải khó xử, bởi vì với họ, cái tâm, cái nhân mới đích thực là sợi chỉ thiêng nối liền các thế hệ. Nếu đánh mất sợi chỉ đó thì cuộc đời của người thầy còn có nghĩa gì đâu. Và như người lái đò họ chỉ mong những người khách sang sông năm nào nếu có dịp trở lại bến sông xưa thì nhớ dừng chân về thăm người lái đò nơi bến cũ.
Năm nào cũng vậy, giữa tiết trời se lạnh của mùa đông, nhưng lòng của mỗi thầy giáo, cô giáo thì vẫn ấm áp. Ấm áp bởi không khí nô nức, rộn ràng, hồn nhiên và cả lòng quý trọng lan tỏa trên khắp các nẻo đường đất nước để chào đón ngày Nhà Giáo Việt Nam. Đây là món quà vô giá mà xã hội dành cho, đúng như lời của một nhà thơ nào đó: Có mang trao tặng cuộc đời. Mới mong nhận được của người trái tim.
Và đội ngũ Thầy giáo, Cô giáo xứng đáng được nhận tình cảm từ trái tim của một dân tộc vốn có truyền thống hiếu học ./.
Nguyễn Linh
Hiệu trưởng - Trường Chính trị TPĐN
Các bản tin trước:
22:39 | 01/12/2010 2398
22:19 | 01/12/2010 3377
Các bản tin tiếp theo:
09:09 | 25/06/2014 2573
16:28 | 22/04/2015 2155
16:45 | 11/05/2015 5592
10:58 | 26/06/2015 6544